Vaak zijn we daar niet genoeg op voorbereid, vindt Muller. “Er is weinig aandacht voor emotionele ontwikkeling. Op school leren we lezen en rekenen, maar we horen niks over de ontwikkeling van kinderen of de (emotionele) vaardigheden die komen kijken bij het ouderschap.”

Dit kan er volgens Muller toe leiden dat moeders, omdat zij vaak toch het grootste deel van de verzorging op zich nemen, niet voldoende geleerd hebben hoe zij hun behoeften en grenzen aan kunnen geven en tegelijk voor de behoeften van hun kind kunnen zorgen. “Vrouwen krijgen toch vaak mee dat het bij het moederschap hoort om jezelf opzij te zetten en dat je eerst voor anderen moet zorgen. Sommige vrouwen willen dit dan juist weer vermijden. Maar wat vrouwen ook doen, moeders worstelen vaak met enorme schuldgevoelens rondom dit onderwerp. En als je dan te veel over je eigen grenzen gaat, heb je niet meer veel te geven en kun je je baby ook niet zo goed meer die veilige hechting geven.”

Dit kan zich volgens de psycholoog uiten in emotionele en lichamelijke klachten. “Zoals een burn-out of een postnatale depressie.”

Levenservaring

Geestelijk in balans zijn, lijkt daarom handig als je aan het ouderschap begint. Is die kans op balans groter wanneer je wat ouder bent en meer levenservaring hebt? Muller: “Het is natuurlijk fijn als je in balans bent, maar wat is balans? Wat doe je met de worstelingen die je gedurende je leven of tijdens het ouderschap tegenkomt? Word je er ook emotioneel vaardiger van? En ja, hoe meer je voor je zwangerschap je emotionele vaardigheden hebt ontwikkeld, hoe meer tools je hebt om met de geestelijke uitdagingen van het ouderschap om te kunnen gaan. Dat kan helpen om steeds weer in balans te komen.”

En iemand die jonger is, kan best meer levenservaring hebben dan een oudere aanstaande moeder, vindt Muller. “Wat dat betreft, hoeft leeftijd niet veel te zeggen.”

“Als oudere moeder heb je natuurlijk langer geleefd, maar het gaat er ook om wat je met die tijd hebt gedaan. Als je vooral gefocust hebt op bijvoorbeeld financiële zekerheid, maar de confrontatie met jezelf altijd hebt gemeden, zul je dat net zo goed merken als iemand die jonger is en daar toevallig ook weinig ervaring in heeft. Kinderen houden ons nu eenmaal een spiegel voor”, zegt Muller.

Maar er valt ook wat te zeggen voor het op oudere leeftijd moeder worden. “Je hebt meer meegemaakt, je kent jezelf beter. Je hebt wat minder emotionele schommelingen, je laat je minder van de wijs brengen en hebt duidelijk voor ogen wat je wil. Dat kan zeker helpen.”

Energie

Jonge moeders hebben biologisch gezien vaak meer energie, stelt Muller. “Zeker in het eerste levensjaar van het kind is de verzorging slopend. Maar we focussen vaak op slechts de biologie. Terwijl de mate van support die je als (jonge) moeder krijgt een gigantische invloed op je energieniveau heeft. Zoals je ouders waar je op kunt terugvallen: de mensen die niet alleen jouw kind, maar ook jou als moeder ondersteunen en zorg geven.”

“Opvoeden is biologisch vermoeiend”, stelt ook Pajkrt. “Het gaat vaak gepaard met slaapgebrek en als je jonger bent, kun je daar beter mee omgaan. Die slapeloze nachten gaan tellen naarmate je ouder wordt. En jonge moeders kunnen nu eenmaal beter achter kinderen aanrennen dan oudere moeders”, zegt de hoogleraar. Maar ze nuanceert wel dat sommige vrouwen van veertig soms ook fitter kunnen zijn dan een twintiger.

Of een jonger of juist ouder persoon eerder zo’n netwerk heeft opgebouwd, is volgens Muller lastig te zeggen. “Een oudere moeder kent misschien sneller veel andere moeders die kunnen helpen, en een jongere vrouw heeft misschien vaker een sociaal netwerk van mensen zonder kinderen die op willen passen.”

Volgens Muller leggen we die verantwoordelijkheid wel steeds neer bij moeders, terwijl ook meespeelt dat de structurele support van een welvarende maatschappij als Nederland te wensen overlaat. “Neem Zweden, waar ouders een jaar betaald verlof kunnen krijgen. Vrouwen kunnen dan bijvoorbeeld een schoonmaker of af en toe een oppas inhuren. Dat geeft moeders van alle leeftijden natuurlijk een enorme basis van support en keuze. Dan maakt iemands biologie of netwerk ook minder uit.”

Kleding en luiers

Naast het lichaam en de geest lijkt een fijne thuissituatie ook onontbeerlijk bij de komst van een (eerste) kind. Hoe belangrijk is het om financieel gezien de zaken op orde te hebben?

Gerjoke Wilmink, directeur van budgetvoorlichtingsinstituut Nibud, zegt dat er geen pasklaar antwoord is op de vraag op welke leeftijd je het beste aan kinderen kunt beginnen. “Dat is heel persoonlijk. Wat vaak terugkomt in berekeningen is dat een kind gemiddeld 17 procent van je inkomsten kost, gedurende de tijd dat je nog financieel verantwoordelijk bent voor je kind”, zegt Wilmink. “Bij je eerste baby is het belangrijk om op een rij te zetten welke financiële veranderingen je zelf verwacht.”

Daar vallen volgens Wilmink in elk geval een hogere water- en energierekening onder, de kinderopvang als je daarvoor kiest, vaste uitgaven voor de baby zoals kleding, eten en luiers en eenmalige kosten voor de babyuitzet. “Maar de kosten hiervoor verschillen enorm, want je kunt ze ook vragen als kraamcadeau, gratis krijgen van bekenden of tweedehands aanschaffen.”

Wel zal je met een hoger inkomen sneller duurdere dingen kopen, zegt Wilmink. “Wat ook goed is om te weten, is dat een kind niet alleen geld kost. Je ontvangt ook verschillende toeslagen zoals kinderbijslag.”

Wilmink adviseert om, voordat je aan de kinderen begint, een financiële begroting te maken. “Alleen dan kun je zien of je geld tekort gaat komen en bepalen of je op sommige kosten wilt besparen, of niet.”

Enorme reis

Een perfecte leeftijd om voor het eerst moeder te worden, lijkt er dus niet te zijn. Lichamelijk gezien bevindt een vrouw tussen haar 20e en 29e zich in de ideale leeftijdscategorie voor het krijgen van een eerste kind. Wat betreft de psyche en financiële situatie zijn er te veel factoren om zo’n ideale leeftijd vast te kunnen stellen.

Hoe oud je ook bent, we komen onszelf allemaal tegen in het moederschap, stelt psycholoog Muller.

“Hoe je je ook voorbereidt, iedereen krijgt zijn eigen mentale en emotionele uitdagingen te verduren. Niets kan je zó helpen groeien als het ouderschap. De juiste leeftijd is als jij voelt dat je er klaar voor bent om als mens deze enorme reis van innerlijke groei aan te gaan.”