Grenzen zijn gezond. We hebben ze allemaal. Maar hoe doe je dat dan, grenzen stellen? Soms blijkt eeuwig vriendelijk uitleggen helemaal niet te werken en blijft je kind maar door gaan. Dan kun je je uitgeput voelen. Of misschien voel je je net een agent als je weer eens streng je kind toespreekt en helemaal als je boodschap maar niet lijkt aan te komen. Of wellicht bekruipt het gevoel je dat je geen inspraak en geen eigen ruimte hebt, wanneer je weer eens toegeeft. En misschien ben je het zo zat dat je dan toch maar naar een time-out grijpt en je kind op een stoeltje, op de gang of in de hoek zet.

Misschien voel je je daarna rot. Spijt dat je dat hebt gedaan, terwijl je je nog zo voorgenomen had het anders te doen. Of misschien ben je blij en dankbaar, omdat je ziet dat dankzij de time-out de rust lijkt wedergekeerd. Hoe dan ook, het is echt helemaal niet zo gek dat zovelen van ons de time-out techniek gebruiken voor uitdagingen met onze kinderen, ook als we het soms anders zouden willen.

Niet alleen wordt ons van alle kanten verteld dat een time-out een goede, betrouwbare oplossing is, maar ook zijn we er bijna allemaal mee groot gebracht; was dat niet thuis, dan wel bij vriendjes of op school. Weinigen van ons hebben andere manieren geleerd, dus het is ook niet zo heel raar (ook al zouden we het anders willen) dat we er aan denken of naar grijpen.

 

Wat is een time-out eigenlijk?

Time-out is een methode om kinderen in hun gedrag te corrigeren, bijvoorbeeld wanneer ze een driftbui hebben en niet kalmeren, wanneer ze “niet luisteren” of “iets doen wat niet mag”. Het wordt op allerlei manieren ingezet. Een kind wordt in de hoek gezet, op een stoeltje of naar een kamer gestuurd. Er zijn verschillende manieren om dit te doen. De gemene deler is dat een kind wordt afgezonderd van de situatie, van andere kinderen of de ouder en dit moet bepaald gedrag stoppen of afleren of het kind helpen “afkoelen”. Een variant is om een kind niet geheel af te zonderen maar slechts op een afstandje “tot rust te laten komen”.

Time outs worden aangeraden door allerlei “experts” en instanties, zelfs op televisie is het populair in shows als de Nanny. Zo is volgens Online Pedagoog deze techniek geschikt om allerlei ongewenste gedragingen te verminderen;

“Vooral bij ongehoorzaam en opstandig gedrag kan de time-out nuttig zijn. (..) Ook is de time-out bijvoorbeeld geschikt om een kind duidelijk te maken dat het niet gewenst is om te klagen en krokodillentranen te laten vloeien, wanneer het geen snoepje krijgt. (..) Alleen als het kind precies snapt waarom het een time-out krijgt, kan het zijn of haar gedrag veranderen. Daarom is het ook belangrijk om consequent te zijn. (..) Uw houding moet uitstralen “je bereikt toch niets met dat gedrag”. (..) Op een gegeven moment kan het kind bijna uw stem in zijn hoofd horen, wanneer het op het punt staat iets stouts te doen. En wanneer het kind zijn eigen gedrag dan kan controleren vóór het iets “fout” heeft gedaan, heeft het iets heel waardevols geleerd. Het kind leert (onder andere) op deze manier de normen en waarden van de ouders over te nemen.(..) Negeer alle drukte die het kind ondertussen maakt. In het begin is het soms nodig om dit proces vele malen te herhalen, maar na verloop van tijd leert het kind dat weglopen niets oplevert. (..) Na verloop van tijd zal het echter steeds gemakkelijker zijn om deze techniek toe te passen. (..) het is in ieder geval belangrijk dat ú degene bent die bepaalt of de time-out lang genoeg heeft geduurd.”

 

Werkt een time-out ook zo in het echt?

Dat klinkt aantrekkelijk; het wordt steeds makkelijker, het kind leert iets waardevols namelijk het eigen gedrag te controleren, het leert ‘mijn stem in zijn hoofd horen’. Is het effectief? In zekere zin ja. Maar leren kinderen hun gedrag zo echt veranderen? Is een time-out echt zo handig? Doen time-outs wel wat ons beloofd wordt in boeken en blogs? Zijn er ook negatieve gevolgen? Of helpt het ons alleen maar eh.. verder in de puree?

Heb jij die vragen ook? Of heb je time-outs geprobeerd maar ‘werken’ ze niet zoals je beloofd was? Blijft het gedrag terugkomen? Of ben je gewoon een beetje nieuwsgierig? Lees dan hieronder de redenen waarom ik er voor kies om geen time-outs aan ouders te adviseren en liever andere manieren aanreik. (En als je wel tevreden bent met het gebruik van time-outs en het voor jou prima werkt, sla dit artikel dan gerust over).

 

1

een time-out werkt op korte termijn

Online Pedagoog legt uit dat het resultaat van time outs is dat ons kind onze stem in zijn hoofd zal horen en dat wanneer we er niet zijn, ze zullen herinneren wat we ze gezegd hebben. Helaas is een van de problemen van time-outs dat zodra wij uit het zicht zijn, het ongewenste gedrag weer terugkeert. “He mama kijkt niet!”  Dus we moeten in hun gezichtsveld blijven en steeds weer herinneren aan de dreiging van een time-out, wanneer onze kinderen het lijken te vergeten. Net als een agent. Dreiging weg, gedrag weg. Best vermoeiend! Online Pedagoog zegt dat het wel makkelijker wordt, hoe meer time-outs we geven. Maar als dat zo is, wat doen we dan met een tiener die niet eens op een time-out stoeltje past en die veel meer vrijheid heeft om te doen wat hij wil? Wat dan? Dan moeten we dus tegen die tijd steeds zwaardere middelen en steeds meer macht inzetten.

 

2

het stimuleert gevoelens van wrok & schaamte

Een time-out is bedoelt om af te koelen en gedrag af te leren, maar kan juist gevoelens van wrok, boosheid en schaamte verhogen. Niemand vindt het leuk afgezonderd te worden.  Wanneer een kind flink driftig of boos is of wanneer we het verdriet als krokodillen tranen bestempelen, adviseert het time-out model ons om ons kind daar niet bij te helpen; we mogen zijn gedrag geen aandacht geven, omdat we het dan zouden aanmoedigen. Onderzoeker Eisenberger en collega’s lieten zien dat hersenscans van ervaringen van relationele pijn, zoals bij afwijzing, lijken erg veel op de ervaring van fysieke pijn.

Alleen gelaten met hun pijn, moeten kinderen dan zelf aan de slag om het nare gevoel op te laten houden. Omdat het denkende deel van de hersenen nog niet zo ontwikkeld is als bij ons volwassenen, komen kinderen voor zichzelf op allerlei kinder-oplossingen om met die gevoelens om te gaan; gevoelens inslikken, wraakgedachten of zich afleiden met spelen en doen alsof er niks aan de hand is (dissociatie).

 

3

een time-out is slechts symptoombestrijding

Time-outs zijn niet bedoeld om kinderen te begeleiden in hun gevoelens, alleen om die gevoelens op te laten houden en het zichtbare gedrag te corrigeren. Dus of een time-out nou bedoeld is om te kalmeren of om bepaald “wan”gedrag te stoppen, een time-out focust alleen op het resultaat, niet op HOE een kind daar moet komen. Dus de gevoelens van frustratie, boosheid, schaamte, verdriet, eenzaamheid en wrok worden niet opgelost, alleen maar onttrokken aan ons ouderlijk oog.

Het probleem is dat de onderliggende gevoelens er vaak weer op een ander moment uitkomen, zoals rusteloos slapen, in een wraakactie naar een jonger kind, als concentratie probleem, hyperactiviteit, in agressie naar een ander kind toe, enz. Er wordt dan geadviseerd om  weer een time-out te geven, maar naar mijn mening brengt dat ons in een vicieuze cirkel. Dus eigenlijk helpt een time-out ons van de regen in de drup!

Dus doordat we ons kind afzonderen, missen we elke keer weer een kans om het probleem bij de wortel aan te pakken en ons kind vriendelijk te begeleiden in hoe wij als mensen met elkaar om gaan, hoe zij met haar gevoelens om kan gaan en hoe ze met het probleem om kan gaan.

 

4

een time-out werkt liegen in de hand

Er wordt ons verteld dat kinderen met time-out iets waardevols geleerd hebben. Er wordt ons helaas niet bij verteld dat door een time-out een kind niet uit zichzelf gemotiveerd raakt, maar dat het iets doet omdat het een time-out wil vermijden. Dus zodra we uit het zicht zijn of de kans op betrapping nihil lijkt, is de motivatie voor het gedrag weg. Kinderen leren door time-out dus niet iets waardevols, zoals ons beloofd werd, maar juist om keuzes te maken op basis van de “pakkans”. En ze leren dat liegen een goede optie is om een time-out te vermijden. Niet alleen willen we dat niet, het maakt ons ouderschap ook nog eens onnodig lastiger.

 

5

een time-out verbreekt het vertrouwen in ons

Wij willen dat ons kind door de jaren heen het vertrouwen op bouwt dat het naar ons toe kan komen wanneer het in de problemen zit of met iets worstelt. Wanneer een kind regelmatig heeft ervaren dat ze een time-out krijgt als we het niet met haar gedrag eens zijn, zal ze eerst 3x nadenken voordat ze naar ons toe komt met een probleem. Toch wordt ons beloofd dat het belangrijk is dat time-outs stelselmatig worden toegepast om effectief te zijn. Dat advies helpt ons dus niet als we een klimaat willen opbouwen waarin kinderen ons om hulp durven vragen en voelen dat ze ons kunnen vertrouwen.

 

6

we raken onze autoriteit kwijt

De band die we als ouders van nature met een kind hebben, maakt dat kinderen ons van nature willen volgen, omdat ze zich verbonden met ons voelen. Met een time-out wordt die band even verbroken; een kind wordt afgezonderd en krijgt even geen liefde en aandacht. Er wordt ons bovendien geadviseerd om time-outs regelmatig toe te passen of met andere woorden: die band regelmatig te verbreken. Steeds weer die kleine verbrekingen van de verbinding, werkt als golven van de zee die op den duur een sterke steen uithollen. Dat is niet alleen verdrietig, maar ook simpelweg praktisch onhandig; wanneer een kind zich minder verbonden voelt met ons, zal het zich diep van binnen ook minder gemotiveerd voelen om met ons mee te werken of om onze inzichten en meningen in overweging te nemen. Er wordt ons beloofd dat kinderen dankzij time-outs onze normen en waarden overnemen, maar in praktijk blijkt dat we de kans daarop alleen maar kleiner maken, omdat time-outs onze natuurlijke autoriteit juist ondermijnen. Neuroloog Gordon Neufeld zegt:

7

een time out maakt gehoorzaam?

Er wordt ons verteld dat time-out heel effectief is en kinderen er gehoorzaam en braaf van worden, oplettend zich niet te misdragen. Dat klinkt misschien op het eerste gezicht prettig, maar de vraag is: willen we dat wel? Een gehoorzaam kind heeft geleerd om ouders te volgen, maar dit gedrag kan zich generaliseren naar leraren, leeftijdgenoten, bazen, gurus, zangers, politici en trends. Dus de grote vraag is; willen we dit wel? Of willen we eigenlijk iets anders: een zelfdenkend kind dat niet blindelings  gehoorzaam is maar wel bereid is tot medewerking?

 

8

een time-out geeft het verkeerde voorbeeld

We willen allemaal ons kind het goede voorbeeld geven en niet het voorbeeld “Als je groter bent en sterker, mag je zomaar bepalen over het lijf van een ander en mag je die persoon buiten sluiten en isoleren.” Helaas is dit de essentie van time -out. Het geeft het voorbeeld aan kinderen dat je dit mag doen met andere mensen die kleiner en “zwakker” zijn dan jij, bijvoorbeeld andere kinderen; dat je die mag buitensluiten als jij het niet eens bent met het gedrag.

 

9

een time-out heeft ongewenste “bij”-effecten

Time-outs zijn gebaseerd op het idee dat een kind liever geen time-outs wil en dat wanneer we time-outs geven, een kind zal stoppen met bepaald gedrag. Er wordt ons echter niet bij verteld dat een kind niet alleen kan stoppen met het gedrag, maar dat er ook kans is dat hij zal stoppen met andere gedragingen die we wel graag zouden zien. Dus wanneer een kind een aanlokkelijke, maar breekbare vaas wil onderzoeken en een time-out krijgt, dan leert hij niet alleen dat hij niet mag spelen met “die breekbare vaas”, maar hij kan ook nog andere dingen leren; bijvoorbeeld dat het onderzoeken van de wereld om hem heen niet oké is, waardoor hij het wat terughoudender kan worden met onderzoeken en te leren.

 

10

consequent zijn is onmogelijk

Time-outs werken vooral wanneer je consequent bent. In het laboratorium is namelijk gebleken dat ratten die niet consequent gestraft werden, in de war raakten waardoor ze niet meer goed te trainen waren en time outs eigenlijk niet zoveel zin meer hadden. Daarom is het belangrijk om consequent te zijn wanneer je time outs geeft. Niet alleen is dat een flinke opgave voor ouders, het is eigenlijk.. onmogelijk. Het leven is veel ingewikkelder en veranderlijker dan een gecontroleerde laboratorium situatie. Elk moment in het leven is uniek. Mensen zitten bovendien een stuk ingewikkelder in elkaar dan ratten en hebben ook veel meer verschillende redenen voor hun gedrag dan ratten. Dus waarom wordt ons de one-size-fits-all oplossing van time-outs aangeraden?

 

Kortom..

Er wordt ons soms verteld dat als we grenzen willen stellen, we time-outs moeten gebruiken. We lezen, horen en zien (op TV) alleen maar de voordelen van time-outs, maar eigenlijk geven time-outs ons er een hele berg aan problemen bij. Die moeten we dan weer oplossen. Nog meer time-outs nodig en eigenlijk wordt er niks echt opgelost. Bovendien, ouder zijn wordt zo onnodig vermoeiend; steeds maar weer politie agentje spelen.

 

Maar is het mogelijk zonder time-outs?

Ouderschap zonder time-outs (en zonder beloning) is mogelijk, maar een andere weg nemen blijkt niet altijd even makkelijk, omdat we als vaak van zo jong met straffen (en belonen) vertrouwd zijn gemaakt. Dus in de hitte van het moment als je het even niet meer weet, dan kan het zijn dat je ten einde raad naar een time-out grijpt. Of misschien ben je helemaal niet ten einde raad, maar gewoon diep overtuigd van de werking van time-outs, omdat je denkt dat je anders grenzeloos moet zijn en je kinderen niets leren. Ouders staan er in het ouderschap ook nog eens vaak alleen voor en hebben hun handen vol aan hun kinderen en de andere 1000 dingen die op hun schouders rusten. Er lijkt dan soms even geen andere mogelijkheid dan het geven van een time-out.

Juist daarom vind ik support en het aanbieden van alternatieven zo belangrijk; de inzichten en tools aanreiken waardoor het ook daadwerkelijk anders kan. Er zijn veel andere manieren om grenzen te stellen en meewerking te stimuleren. Laten zien dat ouderschap echt zonder time-outs kan en dat dat niet betekent dat je grenzeloos bent. Ouders daadwerkelijk te helpen zonder time-outs te leven, ook als je als ouder vol zit en moe bent (juist dan!). Andere manieren kunnen zelfs makkelijker kunnen zijn dan een time-out!

Het heeft ook nog een bijkomend voordeel om geen time outs te gebruiken; de manier waarop wij omgaan met conflicten met onze kinderen, leert hen een heleboel over hoe zij zelf om kunnen gaan met conflicten. Kinderen leren immers het meest van hoe we ons als ouders en begeleiders gedragen. Maar het allerbelangrijkste is misschien nog wel dat zonder time-outs, ouderschap een stuk leuker wordt. Geen politie agent meer spelen, maar meer verbinding, voldoening en plezier ervaren. Wie wil dat nou niet?

 

Wat kun je doen?

Moet je kinderen dan maar de hele dag belonen, zoethouden en aanprijzen? Ook daar ben ik geen voorstander van. En gelukkig zijn er echt zat andere manieren. Klik hier voor persoonlijke support of kijk de video hieronder voor een goede tip de korte en grappige video van Mr T. van het A-Team!

Deel dit artikel

Deel deze video:

 

GRATIS BOEKENGIDS

12 boekentips + uitleg
voor bijna alle ouderschaps-uitdagingen

met alternatieven voor:
time-outs, belonen of slaaptraining 

PLUS! 

Updates & Tips in je inbox!